Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
|
Ακόμα και σ΄ αυτό το στάδιο το «εμπορευματικό» από τη μια και το ηθικο-φιλοσοφικό από την άλλη τα αγγεία δεν χάνουν την ιερότητά τους. Η «μαζικότητα» της παραγωγής και η ευρύτητα της χρήσης δεν τα αποκαθηλώνει. Μέσω αυτών διαφαίνεται μοναχα ο ανοικτός χαρακτήρας του αρχετυπικού παραδείγματος της πόλης, και ο κοινωνικοπολιτικός ρόλος της τέχνης, μιας εποχής που λατρεύει το ωραίο στην κάθε του έκφραση. (τη δεύτερη μέρα των Ανθεστηρίων -χοες- κάθε τρίχρονο αγόρι γιόρταζε την είσοδό του στη ζωή συμμετέχοντας στη γιορτή με το δικό του -ερυθρόμορφο συνήθως- «χου» κ.λ.π.). Η θρησκεία, η γνώση και η εξουσία δεν κατοικούν στο παλάτι ούτε στο ιερατείο αλλά στην αγορά. Η μορφή των αγαλμάτων ήταν επιθυμητική εκροή. Ο άνθρωπος θεοποιητο και θεοί ήταν η φύση και κάθε όψη της ανθρώπινης ψυχής.
Όσο μεγαλύτερη ήταν η ζήτηση των ελληνικών αγγείων απ΄ τις πλούσιες αγορές της Ετρουριας και όλων των άλλων του τότε γνωστού κόσμου, τόσο πιο τέλεια γίνονταν αυτά, (αντίθετα με τους νόμους της αγοράς), μεταφέροντας έτσι, όχι μόνο τη δόξα της Αθήνας αλλά και την ιερή τους υπόσταση. Το να συγκρίνουμε τις εκτεταμένες εξαγωγές αγγείων με το σημερινό εμπόριο έργων τέχνης δεν είναι ακριβές, μια και το τότε εμπόριο εδράζονταν στη γενικότερη λατρευτική παράδοση (ταφικα έθιμα, γιορτές κ.α.) και διακινούσε περιορισμένα σε αριθμό αγαθά, φτιαγμένα με πολύ κόπο, από πρωτογενή υλικά. Συνεπώς το κάθε ένα από αυτά ήταν μοναδικό και «έμψυχο», είτε επρόκειτο για όπλα, (η περίφημη περιγραφή των όπλων του Αχιλλέα από τον Όμηρο) ή για αγγεία τα οποία ήταν ταυτόχρονα και κοσμικά σκεύη αλλά και ιερά.*
Για τη μελέτη μας αναγκαστικά εντάξαμε τα αγγεία στο γενικότερο πολιτισμικό συγκείμενο της αρχαιότητας, μια και αυτά είναι λειτουργικό, ζωντανό μέρος ενός άλλου ανθρωπολογικού παραδείγματος, μιας άλλης καθημερινότητας όπου η αισθητική ήταν στοιχείο και μέλημα της καθημερινής ζωής, και η καθημερινή ζωή πρωτογενή αισθητική εμπειρία. Από τότε βέβαια η κατάσταση της εμπειρίας και της γνώσης έχουν αλλάξει ριζικά.
Η γλώσσα των αγγείων δεν είναι ευανάγνωστη στην πρώτη ματιά, θα πρέπει να σταθούμε, να εξοικειωθούμε με αυτά και τον κόσμο τους. Αποτελούν δημιουργήματα της ανθρώπινης συγκίνησης πάνω απ΄όλα, αντικείμενα καθημερινής χρήσης και όχι τυπολογικά κρυπτογραφήματα, πληροφορίες για τη δική μας ταξινομική – θηρευτική – νοοτροπία. Υπ΄αυτό το πρίσμα πρέπει να τα προσεγγίσουμε, να τους επιτρέψουμε να μας γοητεύσουν με το δικό τους τρόπο που μόνο αυτά μπορούν και τότε, κανένα άλλο μέσο δε θα μας φανεί πιο συγκινητά ανθρώπινο, από ένα πήλινο αγγείο, ίσως γιατί είμαστε και εμείς πλασμένοι όπως και αυτά, από το ίδιο ζεστό υλικό.
