Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ
|
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη της διακόσμησης-θεματογραφίας και αυτό γιατί μπορούμε να αντλήσουμε πλήθος πληροφοριών από μια πρωτογενή πηγή ξεκινώντας από τις πιο απλές (ένδυση καθημερινή ζωή, μύθοι) ως τις πιο σύνθετες (το είδος και ο βαθμός αυτοσυνείδησης της εποχής). Η οργάνωση των παραστάσεων και των μοτίβων θεμελιώνεται σε ένα βαθύτερο υπόστρωμα της ζωής και των “θρησκευτικών” αντιλήψεων. Το διακοσμητικό σύστημα στην εξέλιξη του παρουσιάζει μια ιεράρχηση που ξεκινά από τη γραμμική διακόσμηση της γεωμετρικής περιόδου (picture 1), (συχνά με επιπρόσθετες πλαστικές προσθήκες νεκρικού συμβολισμού, - χθονίων όντων – συμβόλων) περνά στον κόσμο των ζώων και των δαιμονικών μυθολογικών όντων (picture 2), ακολουθεί η αναπαράσταση της ανθρώπινης μορφής (picture 3) και κορυφώνεται στον κόσμο των ηρώων και των θεών (picture 4), μα κυρίως στο στάδιο αφήγησης Ανθρώπινων καθημερινών στιγμών. (αφήγηση δηλαδή μιας πραγματικής γαμήλιας πομπής (picture 5), και όχι τη συνύπαρξη ανθρωπόμορφων και μυθικών όντων στη σύνθεση μιας μυθικής σκηνής) (picture 6a,b).
Στην αρχή της εξέλιξης λοιπόν έχουμε τα απλά γραμμικά μοτίβα του γεωμετρικού ρυθμού, μετέπειτα τα ζωνάρια με μυθολογικά ζώα και φυτικά κοσμήματα της πρώιμης αρχαϊκής περιόδου και σε μια τρίτη φάση την αφηγηματική εικόνα. Στην κατάληξη αυτής της τρίτης φάσης στα τέλη του 6ου π.χ. αι. όταν το θεματολόγιο άρχισε να συνίσταται μόνο από ανθρώπινες μορφές και αφηγηματικές σκηνές, τότε τα δυναμικά μοτίβα παραμερίζονται ως περιθωριακά κοσμήματα. Αυτό μπορεί να ερμηνευτή με την αύξηση του αισθήματος της αυτοπεποίθησης, τη βαθμιαία μείωση της σημασίας των μυθικών και υπερφυσικών δυνάμεων, καθώς η τάξη της Πόλης θεμελιώνει και θεμελιώνεται στον ορθολογισμό, το Δίκαιο, τη φιλοσοφία, σε μια πορεία που κατάληξη της θα είναι το Πρόσωπο, η προσωπικότητα με αντικειμενοποιημενο τον εσωτερικό κόσμο, από τον οποίο θα εκπορεύεται η πράξη, ως υλοποίηση της πρόθεσης.
Στην πρώιμη αρχαϊκή εποχή ο τρόπος αντίληψης των πραγμάτων είναι ο μύθος. Ο άνθρωπος που βρίσκεται σε αδιάσπαστη ενότητα με τη φύση, (οι ανθρώπινες μορφές παρίστανται αφομοιωμένες με μυθικά ζώα και υπερμεγέθη φυτικά κοσμήματα) (picture 7) δεν είναι κύριος της πράξης του, αλλά κατέχεται από υπερφυσικές δυνάμεις (ψάλε θεά…. Ιλιαδα). Ο ανιμισμός φτάνει σε στάδιο υποστασιοποιησης όχι μόνο αντικειμένων
(Αμαδρυάδες, Μελίες) αλλά και νοητικών κατηγοριών (Ώρες-χρόνος καλλιέργειας, Μοίρες-μοιρασιά, Ησίοδος). Στα μεσοαρχαϊκα και υστεροαρχαϊκα χρόνια με την υποχώρηση του μύθου, τις κοινωνικές και πολιτειακές μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα και του Κλεισθένη (όταν ο Διόνυσος από μανιοδοτης Ζαγρευς εντάσσεται εξημερωμένος στην τάξη της Πόλης) ο ανθρωπομορφισμός ως εξανθρωπισμός εκφράζεται με τους Πάνες, τους κενταύρους και τους διαρκώς και ποιο χαριτωμένους σάτυρους.
HAND MADE AND PAINTED IN GREECE